Achter iedere boom een woke-demon?

Ruim 32 jaar na zijn dood worden kinderboeken van de Britse schrijver Roald Dahl herschreven. Zogenaamde sensitivity readers hebben het hele oeuvre van Dahl doorgelezen en kwamen tot aanbevelingen die door uitgeverij Puffin en de Roald Dahl Story Company zijn overgenomen. De Oempa Loempa’s uit Sjakie en de chocoladefabriek zijn nu geen ‘kleine mannetjes’ meer maar ‘kleine mensen’. Caspar Slok uit hetzelfde verhaal is niet langer meer ‘dik’ maar ‘enorm’ en sommige typeringen zijn genderneutraal gemaakt. O, en in De fantastische meneer Vos zijn de kleine vosjes nu vrouwelijk.

Herschrijven
Moeten nu ook de Nederlandse boeken herschreven worden? Ik snap wel dat er grote consternatie is uitgebroken bij uitgeverij De Fontein (die de Nederlandse vertaling van Dahl’s boeken in haar portefeuille heeft). Ze zijn het daar in ieder geval nu nog niet van plan. ‘In zijn (Dahl’s) stereotyperingen zit juist zijn humor.’
De Fontein wil eerst in gesprek met Puffin, een complete lijst zien met wijzigingen en pas dan kijken wat ze wel of niet gaat aanpassen. ‘Tenzij de Roald Dahl Story Company eist dat we het sowieso aanpassen,’ zegt directeur Joris van de Leur van Fontein tegen het ANP.

Woke
Tegenwoordig wordt het woord ‘woke’ regelmatig gebruikt. De een verstaat daaronder ‘wakker zijn’, je bewust zijn van sociaal onrecht, van racisme. De ander interpreteert het vooral als ‘ideologisch gedram’. Ik merk dat in mijn eigen denken een soort mengeling van beiden is gaan ontspinnen. Enerzijds is het goed en gezond om stil te staan bij wat taal doet en wat voor effect het heeft op anderen. Anderzijds zie ik een bepaalde maatschappelijke krampachtigheid ontstaan, waar ik helemaal niet blij mee ben. Je moet op je tenen lopen: in de politiek, op school, in de kerk (gelukkig iets minder thuis). Een moment van achteloosheid, waarbij je volgens sommigen onvoldoende gendergelijkheid voor ogen hebt, kan je maar zo fataal worden. Met een beetje pech moet de organisatie waarvoor je werkt, je laten vallen. Uit lijfsbehoud.

Verdacht
Wokisme kan leiden tot een giftige cocktail van achterdocht en uitsluitingsdrang. En dat is meteen mijn grootste bezwaar tegen het wokisme van deze tijd. Woke is in staat mensen constant verdacht te maken. Dat 32 jaar na je dood je boeken worden herschreven, omdat lieden van ongetwijfeld goede wil menen dat je kinderbreintjes schade toebrengt en kinderen niet laat meeveren in een alom bejubelde tijdsgeest, is maar een van de voorbeelden. Eigenlijk zegt men: ‘Dahl, je boeken zijn leuk genoeg om gelezen te blijven en/want wij verdienen er nog steeds bakken met geld aan, maar het kraakt en rammelt allemaal wel. Sommige van jouw typetjes hebben we even non-binair gemaakt, anders komt er gedoe van.’
Zie hier het gepolariseerde denken van woke. Je bent goed of fout. Dahl heeft mazzel. Hij heeft uitgeverijen rijk gemaakt. Daarom is hij goed én fout. Maar het is een uitzondering, geloof me. Nou ja, op J.K. Rowling na dan. Rowling is in het transgenderdebat transhaat aangewreven, waardoor ze is geïsoleerd. Gelukkig mogen haar boeken nog worden verkocht. Maar wat als zij een kleine auteur is, die de kassa niet zo hard doet rinkelen?

Religieuze woke-jacht
Dan iets wat ik van dichterbij, soms zelfs aan den lijve, meemaak: religieuze woke-jacht. Deze jacht wordt aangevoerd door mensen die grote gevaren zien in bijvoorbeeld de genderideologie die ook in Nederland stevig haar voet aan de grond zou hebben gezet. Overal waar zij kijken, zien zij het doordrukken van een genderideologische agenda. Het maakt hen bijna paranoia, zo erg dat zij medechristenen die opkomen voor homoseksuele jongeren en ouderen in de kerk (vaak ‘homoactivisten’ genoemd) ook zien als doordrukkers van die genderideologische agenda. Achter iedere boom zien zij een ‘woke-demon’.

Meer dan ooit is onderscheiding van geesten nodig. Niet iedereen die wakker is en beheerst een valide punt maakt, is een ideologische drammer. Wakkere mensen, ook in de kerk, houden ons scherp. Wakkere mensen, die soms op het scherpst van de snede, een punt maken, hoeven niet op de pijnbank van achterdochtige woke-jagers. Nee, zij zijn meer dan welkom.
Juist deze spannende tijd vraagt erom elkaar heel te laten, in liefde en verdraagzaamheid. Zo maken we in de kerk een verschil.