Vreugde in de kerk van de kwetsbaren

Op uitnodiging sprak ik vorig jaar op een symposium ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Evangelische Roze Vieringen (ERV) in Amsterdam. Het thema was: ‘Christelijke lhbt’ers: geloven op een kruispunt’. Het is voor niet-heteroseksuelen niet altijd even gemakkelijk om hun geaardheid met kerk en geloof te verenigen, mede door invloeden vanuit de omgeving. In mijn toespraak ging ik in op de vraag of en hoe lhbt’ers verbinders kunnen zijn in het maatschappelijke debat over geloof en homoseksualiteit.

Een aanzienlijk deel van de bezoekers van de ERV heeft pijnlijke ervaringen van uitsluiting en marginalisering in de kerk achter de rug. Tijdens de vieringen van de ERV ervaren zij warmte, veiligheid en het gevoel er te mogen zíjn. Ik hoorde het verhaal van een man die na lange tijd weer een geloofsgemeenschap opzocht, in een viering van de ERV belandde en volledig brak bij het horen van het lied ‘Welk een vriend is onze Jezus’. Hij liet zijn tranen vrij stromen, voelde dat hij thuiskwam.

Aan het symposium namen zo’n zestig mensen deel. Met een deel van de aanwezigen heb ik een gesprek kunnen voeren. Na mijn toespraak kwam een man huilend naar mij toe. Hij zei: ‘Wat je zei, raakt me diep. Er is zoveel herkenning. Wat kan het verleden je soms achtervolgen. Maar als ik dan hier om me heen kijk, zie ik hoe goed het leven is.’

Op de terugweg naar huis liet ik alles nog eens rustig op me inwerken. Ik was opgetrokken met een groep kwetsbare mensen die geen stand had hoog te houden en van wie niemand zich als slachtoffer gedroeg na alles wat hem of haar ten deel was gevallen. Integendeel, ik maakte deel uit van een veerkrachtige gemeenschap, waar het ongetwijfeld ook niet altijd pais en vree is, maar die haar gezamenlijke missie vond in het verlangen om het goede te zoeken en een positief verschil te maken in een soms kille wereld. Het was voor mij een grote vreugde daar deelgenoot van te mogen zijn. Er was verbinding en het gevoel bij elkaar thuis te zijn in een gezonde en positieve atmosfeer. Er werd gesproken en geluisterd, gegeven en ontvangen, weersproken en aangevuld. En dat alles in harmonie.

Vreugde. Ik geloof dat dát woord duidelijk maakt wat voor gevoel je krijgt als je de kwetsbaarheid in een ander hebben gezien. Zijn het niet de mooiste avonden als je gesprekken voert van hart tot hart en anderen je in vertrouwen toelaten tot een wereld waar heel veel mensen geen weet van hebben? Soms zie je een traan, een ontroerde blik, staar je in stilte in de vlammen van een kampvuur. En dan weet je: hier raak je de kern. Wat kun je je dan gelukkig voelen.

Wie mag delen in de traan en de lach van de ander, is een rijk mens. Kwetsbaarheid bewerkt verbinding en verbinding bewerkt vreugde en voldoening, juist omdat we zien dat de ander meer is dan zijn of haar omstandigheden. Naast je zit een prachtig mens die misschien het nodige te verstouwen heeft in het leven, maar die desondanks de moed heeft zijn kwetsbare ik te géven. Dat is dapper, getuigt van veerkracht en spreekt van hoop. Je ziet een mens, kostbaar en mooi – en je prijst je gelukkig hem of haar te hebben ontmoet.

De kwetsbaarheid van de ander appelleert aan de uitdagingen waarvoor we ons in onze persoonlijke reis door het leven gesteld zien. Wie zo in de ander zijn gelijke ontmoet, zal door de onderlinge herkenning het feest van de verbondenheid vieren.

Een geloofsgemeenschap is geen gemeenschap zonder deze verbondenheid; ze zal aanvoelen als een ijskast, al beschouwt de groep zich op alle punten ‘recht in de leer’. Ik maak liever deel uit van een warme gemeenschap waar men omziet naar elkaar en het leven deelt en viert, dan van een kille gemeenschap waar alles dogmatisch tot in de puntjes geregeld is. Ik ben aan het eind van mijn reis liever te genadig geweest dan dat ik anderen heb weggejaagd met mijn beroep op de waarheid.

Misschien is de vreugde in de kerk van de kwetsbaren in haar soort wel het zuiverst. Die vreugde is niet op afroep beschikbaar, maar vloeit automatisch voort uit de veilige context waarin kwetsbaarheid getoond kan worden. Veiligheid bewerkt een onuitsprekelijke vreugde, een die doordringt tot diep in je hart, tot diep in je vezels, tot daar waar je je geborgen en onaantastbaar voelt. Ik geniet er altijd erg van als ik kijk naar iemand die opgaat in de dynamiek van een moment, als ik een traan zie, als de ander zijn armen uitstrekt naar de hemel en God prijst. Zo iemand weet zich veilig en kan zich daarom geven. Zo iemand raakt het leven, daar waar het in essentie om gaat: gekend worden en zich gezien weten. Ook als dat minder uitbundig gaat, als iemand in stilte zijn hoofd buigt en een glimlach het gezicht siert. Alsof een kille wereld plotsklaps wordt opgewarmd. Ja, door het kleine, dat wat in het licht van het grote geheel misschien van weinig betekenis lijkt.

Laten we nooit te klein denken van het kleine; een enkel gebaar van vriendschap geeft handen en voeten aan het koninkrijk van God. Dat is groots, iets wat je nauwelijks op de juiste waarde kunt schatten.

Passage uit ‘Een kerk die knielt – pleidooi voor nederigheid’ (2019)

Genderideologie

‘Een goede eerste stap is proberen te ontdekken wat de ander werkelijk te zeggen heeft. Dat begint met goed te luisteren, onbevooroordeeld.’ Hier in gesprek met Steef de Bruijn, hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad, met wie ik medio 2018 een briefwisseling in de krant had.

De aandacht voor de rol van lhbt’ers in de kerk heeft de afgelopen tijd een grote vlucht genomen. Voor sommigen tot vervelens toe misschien, maar de tijd is rijp wat mij betreft. Te lang hebben veel lhbt’ers ervaren een gemarginaliseerd groepje mensen in de kerk te zijn. En niet zelden hebben zij in stilte een geloofsgemeenschap verlaten, omdat zij zich zodanig onveilig voelden dat geen andere oplossing mogelijk bleek. Anderen zijn hard aangepakt en genadeloos buitengesloten.

Dat tij lijkt te keren. Kerken nemen de positie van lhbt’ers steeds vaker serieus. Het gesprek wordt gevoerd en dat impliceert de bereidwilligheid in elkaars ogen te kijken. Steeds vaker ook wordt ingezien dat het ten diepste niet gaat om de vraag welke ruimte lhbt’ers in de kerk kunnen krijgen, maar om de vraag hoe we nu écht kerk willen zijn en hoe het evangelie van Jezus Christus in de dagelijkse praktijk vorm te geven. Natuurlijk stelt dat ons voor uitdagende vragen, vragen die goede doordenking behoeven.

In het gesprek over de vraag welke plek lhbt’ers (ook die met een relatie) in de kerk mogen innemen, wordt in mijn ogen te vaak gegrepen naar allerlei primaire reflexen die het gesprek erover geen goed doen. Zo’n reflex kan zijn dat iedere kritische kanttekening bij het pleidooi om de positie van lhbt’ers volledig gelijk te stellen aan de positie van hetero’s af te doen als liefdeloze onbarmhartigheid. Er bestaat ook het grijpen naar een andersoortige reflex. De afgelopen maanden heb ik regelmatig, ook vanuit orthodoxe kring, te horen gekregen bezig te zijn met het afwikkelen van een ‘verborgen agenda’. Met die ‘verborgen agenda’ bedoelt men de gehekelde ‘agenda van de genderideologie’, waarin onder andere het idee naar voren komt dat het biologische geslacht van een mens geen betekenis meer heeft voor zijn of haar identiteit. De angst is dat lhbt’ers hoe langer hoe meer ruimte zullen opeisen en tegengeluiden nimmer zullen dulden.

Ik zou het afwikkelen van die agenda ‘op kousenvoeten’ doen, alsof ik beheerst en langzaam druppeltjes gif in de kerk laat druppelen, die uiteindelijk duizenden zullen meeslepen in het verderf. ‘Werktuig in handen van de satan’, het behept zijn met ‘de geest van Izebel’, ‘kind van de seksuele revolutie’, allerlei kwalificaties passeerden de revue.

Het is bijzonder spijtig als waardevolle, publieke gesprekken over een veilige kerk voor lhbt’ers worden gegijzeld door een verwijzing naar het doordrukken van de ‘agenda van de genderideologie’. Dat smoort een eerlijk, constructief gesprek over de rol van lhbt’ers in de kerk (mensen van vlees en bloed!) in de kiem. Met een reflexmatige verwijzing naar de ‘agenda van de genderideologie’ wordt de weg naar een inhoudelijk gesprek versperd en daar is niemand bij gebaat. De kerk niet, het theologische debat niet en vooral de mensen om wie het gaat niet. Reflexmatige reacties zijn vaak verstoken van de wil om de onderlagen van wat onze gesprekspartners naar voren brengen écht te leren kennen. Daarmee is ook de eer van God niet gediend, omdat we niet of moeizaam de wellicht zuivere intenties van wie ons pad kruisen zullen ontdekken.

Een vraag die ik geregeld krijg, is of ik niet besef dat ik de moderne tijdsgeest mee heb. Dat besef heb ik terdege. Mijn pleidooi voor een veilige, inclusieve kerk voor lhbt’ers wordt massaal omarmd. Alleen al dat gegeven is voor sommige christenen reden om mijn pleidooi te wantrouwen en in rook op te doen gaan. Dat is jammer want daarmee lijkt het kind met het badwater te worden weggegooid. Aspecten uit een pleidooi die ook door ‘de wereld’ worden omarmd, verdienen niet per se om die reden onze afkeuring.

Het is de vraag hoe het gesprek toch gevoerd kan worden, zonder ons te laten verlammen door angst voor invloeden van de moderne tijdsgeest. Een goede eerste stap is proberen te ontdekken wat de ander werkelijk te zeggen heeft. Dat begint met goed te luisteren, onbevooroordeeld. Het begint – nog belangrijker – met de ander lief te hebben. Elkaar hartelijk liefhebben is misschien door allerlei (fundamentele) verschillen wel het moeilijkste wat er is. Maar ligt daar de niet de basis om op een voor God welgevallige manier te spreken over het leven?

Angst – anders dan een nuchtere, kritische houding – leidt doorgaans tot niets. Angst draagt in zich het risico veel kostbaars te laten liggen en ons steeds verder terug te trekken in eigen, geriefelijke bastions. Om het scherpe onderscheid tussen ‘wij’ (ons soort mensen) en ‘zij’ (de boze buitenwereld) te nuanceren, is het nuttig de ander met een open blik tegemoet te treden. Door zo het gesprek te voeren, wordt zij inhoudelijk van aard en ontstijgen we vooroordelen en snelle aannames. Deze waardevolle grondtonen kenmerken een volwassen christendom, een christendom waarin wij elkaars hart ontdekken en elkaars nieren proeven.

Marcel Zimmer en zijn steen in de vijver op Opwekking

De pinksterconferentie van Stichting Opwekking ligt weer achter ons. Tienduizenden mensen togen naar Biddinghuizen om de gloed van de Geest te ervaren. Het was een festijn van formaat, waar diepgang en vrolijkheid geen tegenpolen waren, maar elkaar omarmden. Heel mooi dat de NOS boven haar nieuwsbericht de kop ‘Tijdens Opwekking zie je dat de kerk nog lang niet dood is’ plaatste. En zo is het, misschien wel juist omdat kerkmuren even in de grond verdwijnen. Al die vogeltjes die zingen zoals ze gebekt zijn, weten elkaar op dat kleine stukje aarde in Biddinghuizen te vinden en te waarderen. Ik ben ervan onder de indruk.

Helaas was ik zelf door een buikgriep getroffen. Martin Koornstra wenste me via social media van harte beterschap en dat ik er, al liggend op de bank, via de Livestream maar van zou genieten. En dat heb ik gedaan.

Voor mij vormden de woorden die Marcel Zimmer uitsprak op zaterdagmorgen een hoogtepunt. Zijn woorden treffen mij diep en zullen nog lang nagonzen:

“Kom met je leegte en je angst. Hier word je liefdevol omarmd.
Ik heb de laatste paar jaren ontdekt, dat de kerk soms een heel liefdeloze plek kan zijn voor mensen die nog in de kast zitten. Hard en meedogenloos. Maar laten we ook als kerk zeggen: ‘Hier zijn mensen die luisteren naar je verhaal. Hier is een plek voor jou. We zeggen tot iedereen: Welkom in Gods huis.’”

Ik las de afgelopen dagen een boek over Cisterciënzers en hun spiritualiteit. Het boek heet: ‘School van de liefde’. Aan die titel denk ik continu als ik de woorden van Marcel terugluister en herhaal.
De kerk als school van de liefde. Denk het eens in: een kerk met leerlingen van Jezus, die het zich ten doel stellen een huis van liefde te zijn. Gods huis. Want God is liefde.

Zijn het niet de honderden vragen, van theologische aard bijvoorbeeld, die de kerk van Jezus vandaag de dag ervan weerhoudt voluit een huis van liefde te zijn? Zijn het niet visies en in betongegoten standpunten misschien, die over de school van de liefde een zwarte deken gooien? Zijn het niet onze angsten, voor glijdende schaal-effecten om maar iets te noemen, die ons ervan weerhouden Gods schepselen, stuk voor stuk, met een onvoorwaardelijke liefde te omarmen?

De kerk als liefdeloze plek, dat is een kerk die zichzelf in de vingers snijdt. Dat is een kerk die is afgedreven van hoe het leven met Jezus ooit begon. En boven alles: het is een kerk die de kandelaar uit haar midden zal wegdragen.

Marcel Zimmer gooide een steen in de vijver. Ik heb Marcel en zijn vrouw Lydia op verschillende evenementen ontmoet, onder andere op de boekpresentatie van mijn boek ‘De veilige kerk’. Keer op keer ben ik geroerd door hun grote liefde voor het leven, in al zijn veelkleurigheid. Ik zie hen als een voorbeeld van hoe de evangelische beweging in Nederland de uitdaging aan mag gaan hoe ook lhbt’ers voluit deelgenoot te laten zijn van het leven met de Heer. Liefdeloosheid en onveiligheid horen niet thuis bij wie in de kielzog van Jezus de Geest van God overvloedig willen ontvangen.

Zeker, allerlei vragen blijven opdoemen. Hoe moeten we de Schrift verstaan? Hoe gaan we om met de rol van lhbt’ers in de kerk? Hoe willen we eigenlijk kerk zijn?
Maar het is het alles waard om die vragen eerlijk onder ogen te zien en om, boven alles, de lhbt’ers zelf in de ogen te kijken. Om hun hart te proeven. Om te zien dat God ook in hun leven goed is.

Zelf voer ik in de meest uiteenlopende contexten de laatste jaren het gesprek over geloof en homoseksualiteit in de kerk. Dat gesprek is niet altijd eenvoudig. En toch heb ik gezien dat het vinden van een Jezusgezinde modus begint met het gesprek, de ontmoeting, de bereidheid om elkaar echt in de ogen te kijken.
Ik herinner mij hoe een man, vlak nadat ik had gesproken op een zomerconferentie van New Wine, naar mij toe kwam en zei: ‘John, zoals ik er nu over denk, sta ik niet achter de keuzes die jij in je leven maakt, maar ik heb je zo lief. Je bent mijn broer.’ Hij viel mij om de hals. Het was zo’n puur moment. Er was geen afwijzing, geen toon van veroordeling.
Tijdens een avond in Sneek zei een man na afloop: ‘Ik vond altijd van alles over lhbt’ers, of ze nou wel of geen relatie hadden, maar ik had er nog nooit écht een gezicht bij gezien. Vanavond heb ik een gezicht zien. Dat had ik nodig.’

Het is mijn gebed en vurige wens dat de evangelische wereld het gesprek zal voeren over wat toch wel als een van de meest heikele onderwerpen wordt beschouwd: geloof en homoseksualiteit. Daarbij gaat het, naar mijn overtuiging, niet in de eerste plaats om de vraag hoe we nou precies een visiestuk moeten formuleren waarin alle kaders worden geschetst. In de eerste plaats gaat het om de vraag: hoe willen we eigenlijk kerk zijn?

Als het uitgangspunt is een school van liefde te zijn, heeft dat verstrekkende gevolgen. Dan erkennen we dat ieder mens door God bedoeld en gezien is. Daarin mogen we, al lerend en met vallen en opstaan wellicht, achter Jezus aan. Ook met onze vragen, onze schroom en onze angsten. De Heer zal helpen – juist als het een verlangen is op de bodem van ons hart om in de stijl van Jezus te handelen.

Leestip: ‘Van hart tot hart – Een open uitnodiging voor het gesprek over homoseksualiteit’.

Hoe kunnen LHBT’s verbinders zijn? ~ toespraak

Sprekers en panelleden, vlnr John Lapré, ds. Wielie Elhorst en ds. Nynke Dijkstra (foto m.d.a. Piet Jansen)

TOESPRAAK SYMPOSIUM ERV – 21 APRIL 2018
Locatie: Keizersgrachtkerk, Amsterdam
Symposium 25 jaar ERV: ‘Geloven op het kruispunt’.

Een paar weken geleden vroeg de voorman van de ChristenUnie Gert-Jan Segers mij of ik aan een groep jongeren een brief wilde sturen.
Het verzoek was of ik iets wilde vertellen over mijn weg met God en hoe ik op die weg mijn seksuele oriëntatie een plek heb gegeven.
Een op het eerste gezicht opmerkelijke vraag, want je vraagt ook niet aan een gelovige hetero hoe hij zijn geaardheid een plek geeft.

Toch snap ik de vraag goed, vooral ook na het verschijnen van mijn boek De veilige kerk, waarin ik een enorme worsteling met mijzelf en de hele wereld (en ja, ook God!) beschrijf.
Mijn publieke coming-out in 2011 heeft alle fundamenten van mijn bestaan weggeslagen (werk, kerk, huis en vrienden) en ik heb moeten opkrabbelen uit een intens zwart dal.
Eenmaal door de inktzwarte tunnel gekropen, stuitte ik op licht – nooit verwacht en toch gekregen. Ik stuitte op de onvoorwaardelijke, onbeschrijflijk intense liefde van God.

Het is een wonder dat ik hier vandaag mag staan.
En het is een wonder dat ik zoveel mensen, ook vandaag, mag ontmoeten die een verlangen hebben om licht te verspreiden – het licht van Gods goedheid.

De kerk heeft helaas een weinig rooskleurig verleden als het gaat om haar denken over en haar benadering van niet-heteroseksueel geaarden.
Hardnekkige miskleunen van uitsluiting en verwerping ontsieren nog steeds het lichaam van Christus.
Voor NieuwLicht (een programma van de EO) werd ik laatst gevraagd of er sprake is van een roze lente in christelijk Nederland.
Ik ben voorzichtig. Neem de flyeractie van het Reformatorisch Dagblad vorige maand. Ik denk aan al die jongeren in de reformatorische achterban die door zulke acties een onveilige omgeving aan den lijve ondervinden. Tegelijkertijd zie ik dat er veel christenen opstaan (hetero of niet) die zeggen: ‘Dit moet stoppen!’ Zij staan op de bres. Dat zijn uitingen van een roze zómer!
In de uitzending van NieuwLicht schoof priester Antoine Bodar aan tafel. Hij sprak over homoseksuelen als ‘niet normale’ mensen, omdat zij tot een minderheid behoren. Ik ben tegen die uitspraak in het verweer gegaan. Als iets niet helpt een veilige, inclusieve context te creëren, dan is het wel te zeggen dat je als niet-heteroseksueel niet normaal bent. Al bedoel je te zeggen dat je niet normaal bent als je niet aan de norm voldoet (wat ook al een gekke uitspraak is), dan nog moet je uiterst voorzichtig zijn met taal.

Er is nog veel te winnen – ik denk dat we dat wel kunnen stellen.
Hoe in de kerk wordt gedacht over homoseksualiteit is nog te vaak een lakmoesproef voor de vraag of een geloofsgemeenschap nog wel zuiver op de graat is.
Aan wat je vindt van homoseksualiteit denkt men af te kunnen meten of je progressief bent of juist niet. Wie is vóór het inzegenen van relaties tussen twee mannen (om maar een voorbeeld te noemen) wordt al snel in de vrijzinnige hoek gezet. Wij – bijbelgetrouwen tegenover zij – dwalenden.
Homoseksualiteit is in de kerk nog te vaak een identity marker.

Helaas is dat – breder – in onze samenleving niet veel anders.
Aan wat je als samenleving op politiek niveau vindt van homoseksualiteit denkt men af te kunnen meten of een samenleving progressief is of niet. Westerse landen kijken zo meewarig naar moslimlanden en omgekeerd. Hoe snel leggen we de ander niet langs de meetlat van wat wij zelf vinden – nog even los van de vraag of dat in sommige gevallen terecht is of niet.

Kerken komen er in maatschappelijke discussies vaak beroerd vanaf. Het slechte van de kerk krijgt vaak de aandacht, terwijl al het vele goede (kijk alleen hier maar eens om je heen!) naar de achtergrond verdwijnt.
In discussies hoor je vaak dat seksuele diversiteit haaks staat op geloven, op religie, op de kerk.
Als ik zeg homo te zijn én christen (zonder dat men mijn nare belevenissen in de kerk kent), kijkt men mij soms vol medelijden aan. ‘Ach, dan zul je het wel heel zwaar hebben.’ Alsof er geen goede, inclusieve plekken in de kerk bestaan. Maar die bestaan wel degelijk. Er zijn veel ruimhartige havens van veiligheid en liefde, vol van compassie, gelijkwaardigheid en oog voor de ander. Er is veel reden om dat in dankbaarheid te vieren!

De vraag is:
Hoe kunnen wij als christelijke LHBT’s in het publieke debat over seksuele diversiteit en geloof een realistische en positieve bijdrage leveren?
Welke ‘strategie’ zal helpen om onze verhalen te laten klinken, zonder dat we van het christendom een karikatuur maken?
Hoe kunnen wij als christelijke LHBT’s verbinders zijn?

Met die vraag betreden we spannend terrein.
Het zoeken naar verbinding met wie of wat dan ook levert niet alleen iets op, maar vraagt ook iets van ons.
Vooral dat laatste kan moeilijk zijn. Je zou maar op de kop uit de kerk zijn gebonjourd, zijn uitgejouwd, naar de kelder zijn gestuurd. Er zijn momenten dat je die kerk dan wel kan wurgen, met blote handen als het moet. Je voelt boosheid en onmacht. Dat komt door je verlangen naar gemeenschap en geborgenheid, die je – puur om wie je bent – uit handen is geslagen.
Tegelijkertijd voel je dat verbittering niets oplevert. Je weet heus wel dat verbittering en intense woede geen goed visitekaartje is. Maar soms kun je niet anders. En weet je: dat hoeft ook niet. Donder en bliksem maar een keer, dat lucht op.
En dan… op een bepaald moment heb je de moed om weer op te staan, om uit de inktzwarte nacht een lichtstraaltje te gaan zoeken. Je wilt het goede doen. Je wilt een verbinder zijn, al is het met knikkende knieën.

Het zoeken naar verbinding vraagt om oog te hebben voor verschillende werelden:
oog voor je eigen wereld, je eigen verhaal;
oog voor wat het goede in een soms weerbarstige wereld kan versterken;
oog voor balans.
Dat laatste ook vooral: het negatieve niet verzwijgen, het goede complimenteren en versterken.

In onze gesprekken hoeven wij de kerk niet te verdedigen. Onze verhalen, inclusief de pijn die we misschien hebben meegemaakt, hoeven we niet onder stoelen en banken te steken. We mogen het woorden geven, mogen zeggen dat de kerk steken heeft laten vallen als ze dat heeft gedaan. We mogen zeggen dat er iets in de structuren van geloofsgemeenschappen niet klopt, als we vinden dat dat aan de hand is.

Tegelijkertijd – en dat is waar ik zelf voluit in geloof – mogen we zeggen dat de kerk bij uitstek geschikt is een plek te zijn waar mensen grenzeloze liefde en compassie ervaren. De kerk heeft alle ingrediënten in huis om een plek van inclusiviteit en aanvaarding te zijn, voor ieder mens, van welke seksuele oriëntatie dan ook. De kerk kan een fantastische plek zijn, als zij zich laat grijpen door de genade waar zij zelf haar bestaansrecht aan ontleend.

Het werkt ontwapenend om, hoewel negatief geraakt te zijn door de kerk misschien, tegelijkertijd te zeggen in die kerk te geloven. Van die kerk te houden. Van Jezus te houden.
Mensen mogen daarbij de snik in onze stem horen. Kwetsbaarheid zal een kracht blijken te zijn als we niet de hele kerk van ons afstoten, maar alleen dat deel wat ons tot in het diepste van ons wezen heeft geraakt.
Dat maakt ons verhaal geloofwaardig. En die geloofwaardigheid is belangrijk om een verbinder te kunnen zijn. Ons geloofwaardige verhaal (met onze boosheid én onze hoop) zal duidelijk maken dat de combi christen-zijn én niet-heteroseksueel geen gekke mix is. Het zal mensen overtuigen dat plekken waar Christus in het middelpunt staat niet altijd gedrochten zijn.

Winning hearts and minds dus.
De ander leren kijken op de juiste plekken ook.

We staan als LHBT’s voor een belangrijke opdracht.
Onze nek uit te steken, al is het met een zwakke stem, al is het met die knikkende knieën.
We mogen niet zwijgen.
We kunnen niet zwijgen.

God roept ons… om kanalen van hoop en perspectief te zijn.
Voor jongeren en ouderen in de kast.
Voor kerken die zoeken naar wijsheid en licht en die op het gebied van inclusiviteit al een heel eind op de goede weg te zijn.
Voor anderen die samen met ons opstaan, om geduld te hebben met wie ons tempo nog niet bij kan benen.

God roept ons… om onze tranen te laten zien, onze bewogenheid.
Om onze gebalde vuisten te laten zien, om met onze vuist op tafel te slaan.
Om te redden wat er te redden valt.

God roept ons… om verbinders te zijn.
Om de schroom van ons af te schudden.
Om onze tong te beheersen.
Om onze passie te laten zien voor waar wel het goede gevonden wordt.
Om te versterken, wat versterking gebruiken kan.
Om een visitekaartje te zijn van het goede leven.
Om niet af te wijzen wie ons afwijst.

God roept ons… om de onderste weg te gaan.
Om in nederigheid het publieke gesprek aan te horen.
Om aan te haken als we een goed getuigenis kunnen geven.
Om uit te blijven spreken dat zonder geborgenheid en inclusiviteit alles verloren is.

God roept ons… om heel bewust op te staan.
Om de rug te rechten.
Om goede geesten onze inspirators te laten zijn.
Om in het publieke debat te zeggen dat het met de kerk soms schuurt, maar dat er ook een fantastische symbiose van kwetsbaarheid en liefdevolle groei mogelijk is.

We bidden om Gods licht.
Om wijsheid.
Om daadkracht.
Geduld.
Liefde.

Ontmoetingsdag Hart van Homo’s – een terugblik

Net als zo’n 100 andere mensen, ben ik zaterdag 7 oktober jl. naar Barneveld gereisd voor de ontmoetingsdag van Hart van Homo’s. Het thema van de dag was Het evangelie voor homo’s. Hart van Homo’s wil homoseksuele jongeren stimuleren om op een overwogen manier met hun homo-zijn om te gaan. De stichting timmert aan de weg door ook o.a. scholen en kerken te vertellen dat achter de homoseksueel een mens van vlees en bloed schuil gaat, die onze liefde, erkenning en onvoorwaardelijke acceptatie meer dan waard is.

Projectleider Herman van Wijngaarden van de stichting vroeg mij bij aankomst de perscode in acht te nemen, waarbij ik geen deelnemers aan de ontmoetingsdag zou quoten. Quotes zijn mogelijk tot een persoon te herleiden en dat kan heel onwenselijk zijn. Een ontmoetingsdag als deze moet boven alles veilig zijn, waardoor iedereen de vrijheid ervaart te delen wat er in het hart leeft. Belangrijk en goed!

Eenmaal binnen volgde de ene na de andere ontmoeting. Bijzonder om binnen een paar minuten deelgenoot te worden van de kern van iemands pijn, ook als het gaat om de ouder van een lesbische dochter. De dochter heeft het geloof en God afgezworen. Ik heb toen gezegd dat God het zaadje van zijn liefde in haar hart heeft geplant en dat Hij haar in zijn handpalm heeft gegraveerd. Ik moet denken aan moeder Monica van de bekende Augustinus van Hippo, die ooit compleet van God was losgeslagen. Moeder Monica bleef bidden. Dit had verstrekkende gevolgen. Ik vertelde de ouder dat ik zelf ook een tijdje onbereikbaar ben geweest voor goedbedoelde ‘vrome taal’, juist omdat ik religie als een aanvallend bolwerk beschouwde voor wat diep van binnen voor mij zo kostbaar was – de diepe, intense hunkering naar een vriend voor het leven.
Met tranen in onze ogen gingen we naar de ontmoetingszaal.

Pieter van Boven, voorzitter van het bestuur van Hart van Homo’s, trapte de dag af met een opening. Wat mij vooral raakte was deze zin: ‘Ik ervaar het als mijn weg homo’s onvoorwaardelijk lief te hebben.’ Dit is zo krachtig en mooi. Dit is waar het om draait. De zin kwam de hele dag op allerlei manieren terug. Ik denk dat we het woord ‘onvoorwaardelijk’ niet ver genoeg kunnen afpellen.
[Wat zijn we soms snel met onze antwoorden (ook vanuit een vermeende ‘waarheid’, bijv. over hoe God aankijkt tegen relaties). Onvoorwaardelijk liefhebben is de mens als beelddrager van God te zien (kostbaar, bedoeld en puur) en deze ook als zodanig te behandelen. Punt. Ik merk dat er soms een reflex in kerkelijke kringen bestaat, dat wel te zeggen, maar dan te vervolgen met een komma. Vooral in orthodoxe kring zie ik een dringende behoefte aan het opkomen voor de waarheid (wat op zichzelf natuurlijk heel goed is, begrijp me goed), waardoor men telkens alles volledig wil benoemen. Onder het mom van ‘we moeten altijd met twee woorden spreken’, kan er zo een sfeer ontstaan waarin mensen met een relatie van liefde en trouw met iemand van hetzelfde geslacht zich hoogst ongemakkelijk voelen. Soms is het goed de onvoorwaardelijke liefde tot een ander uit te spreken en het daarbij dan ook te laten, in ieder geval voor dat moment. Pieter van Boven deed dat en ik vond dat heel sterk!]

Wolter Rose hield vervolgens een referaat over Het evangelie voor homo’s. Drie kwartier lang sprak hij over het evangelie. Ik kreeg op een gegeven moment wel het gevoel: nu moet u toch wel echt de link naar homo’s maken, want daar zijn mensen voor gekomen. Het leeuwendeel van de lezing had op tal van gelegenheden gehouden kunnen worden. Ook vond ik de veelheid aan bijbelteksten nogal overweldigend. Een aanbeveling kan zijn de volgende keer dichter bij het thema te blijven.

Heel mooi wat Rose zei over de meerdimensionaliteit van Gods grootheid. In tijd, ruimte en qua eigenschappen torent God uit boven alles en iedereen. Hij is machtig en is onmogelijk ‘na te rekenen’. God is een mysterie, een ‘monument’ waar je in volle aanbidding omheen loopt. En toch is God tegelijkertijd zó dichtbij.

Rose zei ook dat niemand is geholpen met het bieden van valse hoop. Hij noemde daarbij twee voorbeelden. Het eerste is de suggestie dat bidden en therapie iemands seksuele gerichtheid kan veranderen. Het tweede is een zegen over een seksuele relatie, anders dan het huwelijk tussen een man en een vrouw.
Na de lezing ben ik even naar Rose toegelopen om een korte toelichting op het tweede voorbeeld. Het is zo makkelijk elkaar verkeerd te begrijpen, met alle gevolgen van dien. Rose gaf aan in de Bijbel geen ruimte te zien voor het inzegenen van een relatie tussen mensen van hetzelfde geslacht en koppelt dat gegeven aan het bieden van valse hoop. Ik vind de stellingname wat ferm en het is me nog niet helemaal duidelijk wat Rose ermee wil bereiken, anders dan het gedachtengoed van Hart van Homo’s weer te geven. Aan het begin van de ontmoetingsdag is wel verteld dat Hart van Homo’s haar visie niet anderen wil opleggen, maar zij deze wel gewoon uitdraagt. Dat is logisch. Of de woorden ‘valse hoop’ dan moeten worden gebruikt voor wat voor een ander heel kostbaar en waardevol is…?

In een opbouwende en leerzame workshop van Herman van Wijngaarden (Korte cursus pastoraat) was er volop ruimte om met o.a. allerlei ambtsdragers van gedachten te wisselen. Er is gewoon grote behoefte aan om dat in een veilige context te kunnen doen. Van Wijngaarden zoomde in op een aantal belangrijke principes bij het verlenen van pastoraat aan homo’s, zoals (h)erken, waardeer en accepteer de homo in de gemeente.
Hart van Homo’s ziet wel ruimte voor een ‘innige vriendschap’ tussen mensen van hetzelfde geslacht. Ik was vooral benieuwd naar hoe zo’n vriendschap eruit ziet. Van Wijngaarden geeft aan dat ‘seksuele geslachtsgemeenschap en alles wat daartoe leidt’, te ver gaat. Ik vraag mij oprecht af of het houdbaar is om handje vasthouden en zoenen dan wel toe te staan. Waar ligt dan de grens? Maak je het jongeren niet onnodig moeilijk? Kun je dan niet beter zeggen: alles of niks?
Tegelijkertijd staat Hart van Homo’s voor om homoseksuele jongeren zelf verantwoordelijkheid te laten dragen voor hun keuzes, voor het aangezicht van God. Dat juich ik toe! Dat voorkomt moralisme en ook geforceerde stellingnames, die m.i. niet bijbels steekhoudend zijn. De geschiedenis van Jonathan en David en hun ‘innige vriendschap’ is daarvoor te mager.

In een andere workshop ging Hans Wulffraat (predikant in de Chinese CAMA gemeente te Zoetermeer) in op De gemeente en (beleid rond) homoseksualiteit. Ik proefde een zoeken en worstelen hoe nu beleid te ontwikkelen op homoseksualiteit. Het was goed die worsteling te zien. Het getuigt ervan recht te willen doen aan de mens áchter het beleidsstuk.

Ik kijk positief terug op de ontmoetingsdag! Wat een mooie ontmoetingen, ook met oudere ambtsdragers. Zij getuigden van een verrassende barmhartigheid en beheersten de kunst om een verbindend, opbouwend dialoog te voeren – ook als er sprake was van verschillen in inzicht.
Eén puntje nog: ik hoop met heel mijn hart dat celibatair levende jongeren, die op grond van de Bijbel daarvoor kiezen, niet alleen mildheid richting zichzelf, maar ook richting anderen laten zien. Ik ben op een bepaald moment tijdens de ontmoetingsdag enorm geschrokken van de felheid waarmee zo’n jongere mij de waarheid wilde aanzeggen. Daardoor verliet ik Barneveld met gemengde gevoelens. In de auto dacht ik: dan leef je volgens het plaatje, maar mis je de liefde…

Hart van Homo’s, blijf timmeren aan de weg! Er is nog een wereld te winnen. Jullie komen op plekken, waar ik nooit komen zal. Zaai en oogst. Ik bid voor jullie!

Jezus doet het gewoon: op de koffie!

Schotland

“Zacheüs was gehaat en gevreesd. Desondanks nodigde Jezus Zichzelf bij hem uit. Wat zou het mooi zijn als christenen op diezelfde manier leren omgaan met homo’s,” zegt John Lapré. Zes jaar geleden kwam hij uit de kast en werd hij gezien als “een bedreiging voor Gods koninkrijk”. In zijn boek ‘De veilige kerk’ deelt John een aantal principes om duidelijk te maken hoe de kerk een veilige haven kan zijn voor iedereen, ook voor homo’s. Aan de hand van het verhaal van Zacheüs de belastingambtenaar (Lukas 19:1-10, red.) deelt John drie principes.

1. Zie de mens

“Als Jezus Zacheüs ziet weet Hij dat Hij te maken heeft met een steenrijke belastingambtenaar,” merkt de schrijver op. “Uitgerekend Jezus sommeert de gehate en gevreesde chef van de belastingdienst uit de boom te komen. Jezus zegt niet: ‘Beste man, daar in de boom…’ Nee, Jezus noemt zijn naam. Dat sloeg bij mij behoorlijk binnen. Dit is voor mij het bewijs dat God de mens ziet. Als christelijke geloofsgemeenschap kunnen we hier lering uit trekken. Achter al onze beschouwingen, dogma’s en beleidsvisies staat een mens. Daarom zouden we moeten leren om het verhaal achter de persoon te ontdekken. Daarvoor is inlevingsvermogen nodig. We mogen leren communiceren vanuit de relatie die we met iemand hebben opgebouwd in plaats van een leerstelling.”

John hoorde het verhaal van een jongen die door zijn broederraad werd verzocht zich te melden voor een gesprek. “Later werd duidelijk dat die broederraad al wekenlang over hem had gesproken over homoseksualiteit. In het allerlaatste stadium werd die jongen erbij gehaald en direct geconfronteerd met zijn rol in de gemeente. Ze hadden er ook voor kunnen kiezen om met hem een open gesprek aan te gaan onder het genot van een bak koffie. Dan hadden ze ook kunnen vragen hoe het met hem gaat. Maar het ging meteen over zijn geaardheid. Ik denk dat je als kerk dan de plank misslaat. Bouw een band op en vertrouw erop dat Gods Geest je leidt tijdens het proces. Dat is een benadering vanuit relatie in plaats van een leerstelling. Ik ben ervan overtuigd dat je als kerk daar veel meer mee bereikt.”

2. Radicale gastvrijheid

“Terwijl Zacheüs in de vijgenboom zit en de passage van Jezus rustig afwacht, stopt Jezus. De Zoon van God kijkt naar Zacheüs en laat Zich uitnodigen. In het huis van Zacheüs voeren ze met elkaar een goed gesprek. Zacheüs heeft een slechte reputatie. Maar Jezus, die zonder twijfel Zacheüs’ hart tot op de bodem kan doorgronden, gaat het gesprek met hem aan. Zacheüs weet dat hij niet iemand in huis haalt die alleen maar een pittig gesprek wil voeren over een of andere transactie. Hij is zich ervan bewust iemand in huis te ontvangen die geïnteresseerd is in hém.

Daarmee laat Jezus zien dat onze deur voor iedereen mag openstaan. Zelfs als we met die ander radicaal van mening verschillen. Onderwerpen die de kern van het evangelie niet raken mogen er niet toe leiden dat we de ander het licht in de ogen niet gunnen. Wat zou het mooi zijn als we ondanks verschillen van mening elkaar vinden in Jezus Christus.” Hiermee zegt John niet dat leerstellingen er niet toe doen. “Een waarheidsclaim mag er niet toe leiden dat een individu met de staart tussen de benen de gemeenschap verlaat. Het individu wordt opgenomen in de gemeenschap en deelt in de vreugde van wat de gemeente een vierende gemeente maakt.”

John geeft een voorbeeld uit zijn eigen leven. “Ik heb een broeder die ik enorm waardeer. Hij heeft een andere visie op homoseksualiteit en relatievorming. Maar als we elkaar ontmoeten is dit geen issue. In elkaars hart proeven we een passie voor God. Dat is de gemene deler en dat bindt ons samen. Als ik hem ontmoet voel ik mij gewaardeerd en gerespecteerd.”

3. De hogere weg

John: “In zijn contact met Zacheüs trok Jezus zich niets aan van alle culturele en religieuze barrières in Zijn omgeving. Hij brak erdoorheen en koos voor een andere weg. Een hogere weg. De alwetende Jezus trekt Zich niets aan van anderen. Weet je dat in Jezus’ tijd de visserij tot één van de meest beschamende beroepen behoorde? En juist op die plek kiest Jezus Zijn discipelen uit om met hen het evangelie te verspreiden.”

John verwijst naar het verhaal van Minke Velthuis en haar dochter Liesbeth. Het kostte Liesbeth en haar man een leiderschapspositie in de plaatselijke kerk dat zij hun dochter steunden in haar keuze voor een relatie. Minke vindt het erg moeilijk dat er voor haar dochter geen ruimte is in de kerk. ‘Wat ik wil is dat zij bij Jezus blijft, maar sommige christenen wijzen haar af,’ zegt ze. “Als ouders hun kinderen altijd blijven steunen – ook als ze het oneens zijn met hun keuzes – bewandelen ze de hogere weg. Dat doe je door uit te spreken dat iemand altijd bij jou welkom is,” voegt John toe.

CIP.nl besprak eerder met John zijn levensloop. Lees: John was een gewilde spreker in christelijk Nederland; totdat hij homo bleek te zijn

Klik hier om het boek van John Lapré te bekijken of te bestellen.

[Note: Op het Christelijk Informatie Platform verscheen deze week het volgende artikel, n.a.v. een interview. Op cip.nl staat het achter een betaalmuur.]

Boekpresentatie De veilige kerk – een terugblik

Gisteravond was de boekpresentatie van m’n boek De veilige kerk in één van de prachtige winkels van Westerhof Boeken in Zwolle. En om maar met gelijk met de deur in huis te vallen: wat was er een warmte en hartelijkheid! We waren bij elkaar in een geest van verbroedering en met het verlangen naar de ander te luisteren. Iemand merkte op: ‘Wat is dit toch mooi. Zo’n bont gezelschap; zijn we niet juist daarom zo’n verrijking voor elkaar?’ Ik geloof het zeker.

Eerst was er het hartelijke ontvangst en welkom door de eigenaresses van Westerhof Boeken, Bep en Christa. Ik heb hen gezegd blij en dankbaar te zijn dat dit evenement in hun winkel mocht plaatsvinden, een plek waar we boeken kunnen zien, ruiken en aanraken. Een plek die vanuit hun liefde voor elkaar én voor het boekenvak zo inspirerend en mooi is.

Daarna kreeg Paul Abspoel, mijn uitgever bij Ark Media het woord. Zijn warmte en bewogenheid voor mensen straalde door zijn woorden heen. Het was een prachtig moment dat hij mij én Lionel naar voren riep en ons samen feliciteerde met het boek. Dat is ook precies zoals ik de weg naar de voltooiing van het boek heb ervaren: dat zonder de steun en support van Lionel dit boek niet eens levensvatbaar zou zijn geweest. Het is zonder enige twijfel de onvoorwaardelijke liefde van Lionel voor mij dat ik meer van Gods liefde ervaar in mijn leven. Ik heb nooit kunnen vermoeden dat de omgeving waarin ik verkeer zóveel zegt over mijn godsbeeld en de manier waarop ik God ervaar in het alledaagse leven. Heel mooi dat Paul dit zo onderkent. Paul dankte Lionel nog voor het feit, dat hij thuis een schrijfkamer voor mij heeft ingericht: een heerlijke plek waar ik, omgeven door boeken en vooral rust, kan schrijven.

Book presentation of my other half ❤️ in Zwolle, #Holland. The safe church, a place for everyone! #book #church #g… https://t.co/rZeO1Xma7j pic.twitter.com/YQ9agCCdpY

— Lionel Lapré (@laprelionel) September 30, 2017

Na het in ontvangst nemen van De veilige kerk kreeg ik het woord. Ik heb onder andere het volgende gezegd:

Wat ooit begonnen is in een nachtelijk uur, ergens op een kazerne, heeft geleid tot dit boek. En waar u soms mijn tranen voelt, is het toch vooral bedoeld als een vertolking van waar mijn hart naar uitgaat. Mijn persoonlijke verhaal is niet meer dan een illustratie van wat ik eigenlijk zeggen wil:

Dat ik verlang naar een kerk, waarin recht wordt gedaan aan ieder mens, aan ieder verhaal. Waar de vrijheid wordt gevoeld om al die verhalen met anderen te delen en iedereen ervaart: hier ben ik, in al mijn kwetsbaarheid, veilig.

Een veilige haven dus, waar óók minderheden niet slechts gedoogd, maar voluit geaccepteerd worden. Daar droom ik van. Juist de kerk kan een verschil maken, door een plek te zijn waar je even niets hoeft te presteren, maar gewoon mag zijn, samen met een heleboel andere mensen.

Ik heb vaak een poging gedaan iets van dat verlangen in woorden te gieten, juist omdat ik zelf de vrijheid en veiligheid helaas grotendeels heb moeten missen.
Telkens kwam ik niet verder dan 1000 woorden, omdat ik voelde de kern van wat ik eigenlijk wilde zeggen niet te raken. Lionel is daar getuige van geweest; hij heeft heel wat materiaal in de digitale ijskast zien verdwijnen.

Eind vorig jaar ervoer ik een soort van doorbraak. Op een avond begon ik te schrijven en ik bemerkte al snel daarna dat ik steeds meer in het boek begon te geloven. Ik wist mezelf te raken. En ik geloof dat je dát als schrijver nodig hebt om iets van waarde te creëren.

De weken gingen voorbij en ik bracht de avonden schrijvend door in de ontspanningsruimtes op Defensielocaties, mijn persoonlijke slaapverblijven, in bibliotheken, in kleine Amersfoortse cafeetjes, vliegtuigen en hotelkamers. En gezellig thuis, naast Lionel op de bank.

Via via kwam ik in contact met Paul Abspoel en toen Ark Media groen licht gaf realiseerde ik me: o, het gaat er dus écht komen!
Ik vond het spannend. En dat vind ik het nog steeds. Tegelijkertijd is het echt een voorrecht om te mogen vertellen over mijn droom.

Niet iedereen kan mijn pleidooi volgen en ik hoor geregeld: maar de waarheid dan?! Ben je nog wel bijbelvast? Dan is mijn antwoord:
Wij kunnen niet bijbelvaster zijn dan de liefde van Jezus Christus, zijn compassie voor ieder mens, maximaal handen en voeten te geven. Want we kunnen nooit groot genoeg denken van de inclusieve genade van God. Nooit zijn we té barmhartig, té verwelkomend, té liefdevol.

Wat een boodschap hebben we als we vanuit het hart van Jezus handelen. Jezus die nooit veroordelend is, maar altijd de hand reikt.
Waar Jezus is, waar we zijn liefde en compassie verspreiden, daar gebeurt iets krachtigs, iets explosiefs. Daar brengt de Geest van God leven voort. Leven vol mededogen, oog voor de ander en echte blijdschap. Daar maken we de kerk tot een feesthuis. Daar is de kerk niet langer een plek waar we godsdienst bedrijven, maar dan is de kerk geworden een plek waar Jezus zich thuis voelt tussen hen die Hem liefhebben.

We hebben vanavond echt een mooi feest te vieren! Niet in de eerste plaats omdat dit boek op de markt is gekomen, maar vooral omdat we allemaal uitzonderlijk geliefd zijn door de hemelse Vader – wat we ook gedaan hebben, welke geheimen we ook meetorsen.

De twee bijdragen van mijn twee goede vrienden mr. Henk Medema (ex-uitgever en publicist) en dr. Alexander Veerman (PKN-predikant in Vriezenveen) hebben een diepe indruk op mij achtergelaten. Voor mij zweeft het woord GENADE boven hun toespraken en het is veel waard om hun bijdragen na te lezen:
– Henk Medema, Veilig, Heilig, Enig;
– Alexander Veerman, Het gaat om mènsen.

Tijdens de ‘vragenronde’ werden verrijkende, intieme dingen gedeeld. Als je merkt dat de mens echt centraal komt te staan, ook in al ons spreken, dan kun je alleen maar met een dankbaar hart toezien wat zich voor je ogen voltrekt. Lennart Pluim van Verscheurd deelde iets uit zijn eigen leven en over het werk van Verscheurd. Hij zong, terwijl hij de piano bespeelde, het lied Amazing Grace. Kippenvel. We raakten het leven…

De ontmoeting met zoveel verschillende mensen was hartverwarmend. Toen ik met Lionel de boekhandel na tienen verliet, had ik even geen woorden (ja, je gelooft het niet :)). Het was intiem, veilig. Er was verbindend dialoog. Ik heb de mens gezien. En de ander mij.
God is goed!

‘Juist bij de kwetsbare Man op het kruis vond ik troost’

De schrijver van dit gastblog vertelt hoe hij binnen de muren van de Rooms-Katholieke Kerk, die hij zo lief heeft, geen veiligheid ervaart om over zijn relatie met een man te vertellen. Dit doet hij anoniem, om de volgende reden:

‘Ik heb een verantwoordelijke baan, ben lid van meerdere Raden van Toezicht, ga dagelijks naar de Mis in de kerk bij mij om de hoek en ga jaarlijks op retraite. Maar ik zet mijn naam niet onder dit stuk. Ik voel me niet veilig in mijn kerk open en eerlijk te zijn over mijn relatie met een man. Dan lig ik eruit.’

‘Mijn moeder is geboren in Brabant aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Alles in Brabant, zeker in Vught, was katholiek. Mijn moeders familie was groot; aan beide kanten hadden haar ouders meer dan 10 broers en zussen. Iedereen was getrouwd; mijn moeder had zo’n 150 neven en nichten. Eén tante en oom hadden geen kinderen. Tante Cato, een zus van mijn oma, was getrouwd met ome Jan. Mijn moeder vertelde er weleens over. Ome Jan was een keurige man die heel aardig was. Hij hield erg van antiek. Én werd erbij verteld: “hij ging af en toe naar Amsterdam”.

Ome Jan was homo maar dat woord bestond toen nog niet en werd zeker niet uitgesproken. Ik heb iets dubbels met deze benadering. Zo omgaan met de zaken was in het katholieke Vught in de jaren ’50 het maximaal haalbare voor tante Cato en ome Jan. Misschien hoeft ook niet alles uitgesproken te worden; dat is ook wel erg Nederlands van boven de rivieren. In heel veel maatschappijen over de wereld heeft men aan een half woord genoeg en is er de facto soms meer vrijheid dan alles willen benoemen. Tante Cato heeft ome Jan jarenlang verzorgd toen hij ziek werd. Ze hadden op hun manier een zinvol leven, maar misschien waren beiden ook wel eenzaam en ongelukkig. Weten doen we het niet, want ze zijn al jaren geleden overleden. Misschien zaten ze wel gevangen in hun geheim, terwijl iedereen het wel wist.

Ik heb Onze Lieve Heer naar beneden gebeden dat mijn eigen homoseksuele gevoelens weg zouden gaan. Al vanaf mijn zesde voelde ik dat het bij mij “anders zat”, maar het kon niet, het mocht niet, het bestond niet. Het was zondig. Tot ik over mijn oren verliefd werd op een man. Ik kon er niet meer om heen. “God, Mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten, ver blijft Uw redding bij mijn kreet om hulp” (ps 22,2) zo riep ik uit tegen de Man op het kruisbeeld in mijn kamer – de woorden herhalend die Hij Zelf sprak op het kruis – midden in mijn verliefdheid. Ik voelde me naakt en kwetsbaar, bang en verward en was tegelijkertijd zo ontzettend verliefd. Ik wist het allemaal zo zeker, was behoorlijk orthodox katholiek en alles begon te wankelen. Maar juist bij deze kwetsbare Man op het kruis Die hetzelfde schreeuwde als ik, vond ik troost. Het onderkennen en accepteren van wie ik ben, met mijn hele persoon, inclusief homoseksualiteit, heeft me dichter bij God gebracht.

Inmiddels ben ik heel wat jaren verder. Ik heb alweer bijna 15 jaar een relatie en woon alweer heel wat jaren samen. Ik ben gebleven in mijn eigen Rooms-Katholieke Kerk. Ik kan in haar het beste Jezus ontmoeten. Ik voel me thuis in die kerk die – bijvoorbeeld in haar liturgie – een kerk is van alle tijden en plaatsen. Een hele diverse kerk met orden en congregaties met verschillende vormen van spiritualiteit. Maar de Rooms-Katholieke Kerk heeft ook iets dubbels. Er is een don’t tell, don’t ask mentaliteit als het gaat om homoseksualiteit. Men weet zich er eigenlijk geen raad mee. Ik heb een verantwoordelijke baan, ben lid van meerdere Raden van Toezicht, ga dagelijks naar de Mis in de kerk bij mij om de hoek en ga jaarlijks op retraite. Maar ik zet mijn naam niet onder dit stuk. Ik voel me niet veilig in mijn kerk open en eerlijk te zijn over mijn relatie met een man. Dan lig ik eruit. Terwijl ik juist wil horen bij die club van de Man op het Kruis.’

Moeten we homoseksualiteit bespreekbaar maken met onze kinderen (in gezin en gemeente)?

Na het verschijnen van mijn boek De veilige kerk heb ik al een paar keer de volgende vraag gekregen:

“Moeten we homoseksualiteit bespreekbaar maken met onze kinderen, in het eigen gezin en in de gemeente?”

Zoekend naar wijsheid heb ik twee vaders en twee moeders gevraagd op deze vraag te reageren. In dit blog komen zij aan het woord. Het gaat om:
– Jurjen ten Brinke (voorganger van Hoop voor Noord, een multiculturele kerk in Amsterdam);
– Miranda Terpstra – van de Kerk (oprichtster van Wijdekerk.nl);
– Wieger Sikkema (voorganger van de Evangelische Gemeente Berea Noord in Apeldoorn);
– Irene Plas (o.a. bestuurslid CDA Brunssum).

Jurjen ten Brinke:

“In ons gezin is het bespreekbaar, eenvoudigweg omdat diverse mensen in hun omgeving lesbisch of homoseksueel zijn en zo leven. Mijn dochtertje vroeg mij toen ze zeven of acht was hoe het kon dat juf Astrid, die met een vrouw getrouwd is, toch kinderen had.
Dus: ja, bespreekbaar maken!
Maar ook: wat mij betreft niet pro-actief in de basisschoolleeftijd. Dat doen wij dus ook niet in de kerk, op de club ofzo. Niet ten positieve, niet ten negatieve.
Ik ben van mening dat er een over-lobby gaande is vanuit de homoscene; dat zeg ik uiteraard vanuit onze context in Amsterdam. Persoonlijk ben ik van mening dat op de schaal van 100% hetero tot 100% homo er uiteraard ook veel tussenvormen zijn; daarbij geldt wat mij betreft dat je ‘twijfelaars’ niet over de streep moet trekken om uit de kast te komen, maar juist om met hun vragen tevoorschijn te komen. Zodat in alle eerlijkheid, zoekend, biddend, pratend… gezocht kan worden naar de levensinvulling die past en waar in de geloofsbeleving van die persoon dan ook ruimte voor is.
Samengevat: in de kinderleeftijd mijns inziens geen pro-actieve houding om homoseksualiteit bespreekbaar te maken; wel een gezonde, open en goede re-actieve houding. Waarin jouw begrip ‘veiligheid’ sowieso voorop moet staan.”

Miranda Terpstra – van de Kerk:

“Toen de kinderen kleiner waren hebben we het vooral over de liefde en diversiteit gehad. Zij weten dat er mannenliefde is en vrouwenliefde en liefde tussen man en vrouw. Dat een mens van een mens kan houden.
Toen ze wat ouder werden, hebben we daar de seksualiteit bij gehaald. Wij hebben het niet enkel gehad over: hoe de geslachtsorganen werken, voortplanting en veilige seks. Maar vooral dat liefde daarbij hoort. Wij vinden het belangrijk dat onze kinderen de grens van gelijkwaardige liefde kennen. Waar is seksualiteit niet meer uit liefde? Waar raakt seksualiteit aan de vrijheid van de ander en waar schaadt het de ander of jezelf?
Het is essentieel ook in het onderwijs hier handvatten in te geven. Niet in ieder gezin kent men de grenzen van liefde en seksualiteit of wordt er respectvol gesproken over de diversiteit die er is.
Seksualiteit vanuit liefde doet recht aan jezelf en de ander en aan God. Seksualiteit vanuit liefde zie ik als Zijn geschenk. De vorm van de relatie is zoals ik geloof ondergeschikt aan de kwaliteit van relatie en intimiteit. Christenen leggen vaak nadruk op de vorm in plaats van op de kwaliteit van liefde en seksualiteit. Ieder mens heeft recht op een sterk innerlijk kompas om ook qua seksualiteit in liefde te kunnen blijven en om de grenzen te kennen van henzelf en de ander.”

Wieger Sikkema:

“Moeten we homoseksualiteit bespreekbaar maken bij onze kinderen in de gemeente?
Ja! Je kunt er niet omheen. De tijd dat onze kinderen steeds meer geconfronteerd werden met het leven en alles wat er zich afspeelt, ligt alweer wat jaren achter ons. Inmiddels zijn ze volwassen en, voor zover ik het kan zien, prima in staat om zichzelf over allerlei zaken een oordeel te vormen en positie in te nemen. Daar ben ik blij mee, want bewust en onbewust is dat waar je als ouders mee bezig bent. Je kinderen voorbereiden op het zelfstandige en volwassen leven.
Daarbij hoop je maar dat iets van jouw waarden en normen wordt overgedragen in hoe je spreekt en denkt en handelt in alle facetten van het leven. Als jij het niet doet, dan doen anderen, doet de cultuur het wel. Je wilt je kinderen weerbaar maken en leren leven vanuit liefde en genade, omdat dat de belangrijkste elementen zijn van het leven met God. En daar hoort ook de confrontatie bij met seksueel anders-geaarden. Als je daarover zwijgt en niet laat zien dat genade en liefde ook hierover iets te zeggen hebben, dan lever je ze uit aan de wolven. Wolven die zeggen dat homo-zijn vies is, dat je homo’s mag discrimineren en afranselen. Wolven die zeggen dat homo’s er in de kerk niet mogen zijn, omdat God hen veroordeelt. Daar moet je niet aan denken.
In Jezus’ naam dus niet zwijgen, maar in die naam kinderen leren de mens te zien en ieder mens onvoorwaardelijk lief te hebben en aanvaarden.”

Irene Plas:

‘Zelf kom ik uit een omgeving die erg duidelijk alles wat niet hetero was afwees. De Bijbel sprak immers in niet mis te verstane woorden over dit onderwerp. En die ene leraar op onze christelijke basisschool waarvan gefluisterd werd dat hij homo was, eigenlijk hoorde hij er niet te werken. Hij zou de jongens eens kunnen aansteken. Of…was hij wel te vertrouwen met kinderen?
Dit had grote gevolgen in ons gezin toen mijn oudere broer ontdekte dat hij homo was. Hij trok zich terug in zijn eigen kamer, zijn wereld, en verborg zijn grote geheim achter een dikke muur van rebelse puberteit. In een nichtje van dezelfde leeftijd vond hij een lotgenote met wie hij sindsdien veel omging.
Pas jaren later hoorde ik via een omweg over zijn homofilie, waarvoor thuis nooit ruimte zou zijn geweest. We zijn ruim een kwart eeuw verder en hoewel ik vermoed dat hij weet dat ik het weet, heb ik nog nooit uit zijn eigen mond mogen horen dat hij homo is. Dat hij zich blijkbaar nog steeds niet veilig (genoeg) voelt, begroot me.
Ik heb hierdoor veel na moeten denken over dit thema. En heb in kleine stapjes dat rigide denksysteem van mijn jeugd verlaten. Daarmee zeg ik niet dat ik nu een klip en klaar, afgebakend standpunt heb over homoseksualiteit. Maar wel dat ik in het opvoeden van mijn pubers proactief heb ingestoken op dat onderwerp. Ik wilde het vooral net zo bespreekbaar maken als het weer.
Aan de keukentafel, tussen de bammetjes smeren (“hé, niet zo veel hagelslag!”) en het inschenken van de thee (“wil je er melk in?”) kwam het ter sprake. Ik probeerde hun vragen te beantwoorden (“dus wij krijgen nooit een tante daar? Oooh, jammer…”, “Maar hoe zit dat dan precies?”) en toonde ook mijn twijfel en gebrek aan kennis. Voor alles wilde ik ervoor waken om als een bijbelvaste houwdegen met ogenschijnlijk ijzersterke verzen los te knuppelen op wat kwetsbaar is. Want het kan nooit de bedoeling zijn geweest om het Woord dat ons tot leven wekt, te misbruiken of om mijn standpunt meer lief te hebben dan m’n naaste.
En ik drukte ze op het hart, nog voor ze in de puberteit kwamen, om het ook te vertellen, als ze ontdekten dat ze homo of lesbisch waren. Ik zou niet minder van ze houden. In mijn verwachting hield ik rekening met die optie; de eenzaamheid en de (terechte) angst voor afwijzing waarmee mijn broer al die jaren heeft moeten worstelen wilde ik ze besparen. De rest was van latere zorg.
Inmiddels is duidelijk dat ze allemaal op het andere geslacht vallen. Of ik onnodig tijd en moeite in dit thema gestoken heb? Ik denk het niet.
Want nergens in de Bijbel lees ik een voetnoot bij het vers “Komt allen die vermoeid en belast zijn en Ik zal u rust geven,” waarin staat: “Geldt niet voor LGTB”. Die hebben we er vaak wel stiekem ingemoffeld. De winst is dat mijn kinderen leerden om niet met een veroordelende, maar inclusieve, open houding om te gaan met en te spreken over iedere naaste. En in een kerk waar veel leden nog zo denken zoals ik in de eerste twee zinnen beschreef, is dat meer dan nodig.’

De veilige kerk

Paul Abspoel

Bij Ark Media mocht ik een zeer persoonlijk en krachtig getuigenis uitgeven van de hand van John Lapr. In zijn boek vertelt John over zijn christelijke opvoeding, zijn passie voor Jezus en de kerk n de pijnlijke uitsluiting die hem ten deel viel nadat hij in vertrouwen een broeder verteld had over zijn homoseksuele geaardheid. Door een gedwongen coming out was hij in n klap zijn geestelijke familie, zijn werk en zijn woning kwijt. John ging door een hel, maar zijn geloof liet hem niet in de steek. En God bleef eveneens! Hoe ga je verder na zo’n ervaring en welke kansen zijn er om anderen deze pijn te besparen? Dat kun je lezen in ‘De veilige kerk‘. Gisteren mocht John er in een seminar van New Wine (op een podium in de Brasserie, mogelijk gemaakt door Boekhandel Riemer) in alle openheid over in gesprek.

View original post 90 woorden meer